blog

vrijdag 15 mei 2020

vertrouwde geuren


door Jan Mevius

 

Als ik in deze dagen op zondag naar de audiodienst van de Oude Kerk luister (en soms ook kan bekijken) voelt het zo vertrouwd, dat ik in gedachten de kerk voor me zie en bijna de geur van de Oude Kerk kan ruiken. Met de ogen dicht kan ik me daar dan aanwezig wanen.

Geuren zijn er velerlei, en ze worden heel verschillend ervaren. Pas gemaaid gras ruikt volgens de een heerlijk, terwijl een ander de geur van bloeiende hyacinten niet kan luchten. Geuren kunnen emoties oproepen. Ik kan dat verder niet filosofisch duiden, dat is mijn vak niet. Wel heb ik in mijn beroep veel met geuren te maken gehad, geuren in vloeistoffen zoals drinkwater of in de lucht, van de airco van Schiphol. Die geur moest ik dan definiëren, wat is het wat ik ruik?

Geur kan iets vertrouwds hebben, iets herkenbaars, zonder dat je het kan benoemen. Geuren kunnen ook herinneringen oproepen. De geur van een petroleumkachel doet me denken aan de Aladdin op mijn kamer in het ouderlijk huis. De geur van Boldoot 4711 is ook zo iets, was het mijn oma of mijn moeder die dat op een zakdoekje sprenkelde en de geur van King pepermunt heeft toch ook iets met een kerkdienst.

In de twintig jaar dat Titia en ik bewust in de Oude Kerk kwamen (ik was wel eens naar orgelconcerten geweest) waren we getroffen door de eerbied voor de liturgie en natuurlijk de orgelmuziek. Vrij snel zijn we er actief geworden, Titia op de cantorij en ik in als 2003 koster. Dat ben ik 5 jaar geweest maar daarnaast was ik 10 jaar vrijwilliger bij de Stichting Oude Kerk.

 

(foto: collectie Stichting Oude Kerk)


Het viel me op dat er best wat hulp gebruikt kon worden bij het schoonmaken, speciaal van dat gedeelte dat voor de kerkdiensten gebruikt werd. En omdat ik dan vaker in de kerk kwam, viel het me meer en meer op hoeveel daar te ruiken was, afhankelijk van wat er in de week was gebeurd. Als in het Avonduur (de voorloper van de vespers) de predikant wat rijkelijk met wierook aan de gang was geweest, wat bij sommige cantorijleden op de stembanden sloeg, was dat door de week nog te ruiken. Als er door de week tijdens de restauratie teveel met dieselmachines zonder filter op de uitlaat was gewerkt rook ik dat zondags ook. En als we bezig waren geweest om het houtwerk in de was te zetten was dat natuurlijk naast merkbaar ook ruikbaar.

Met de medewerkers van de algemene dienst bij de stichting maakten we de kerk schoon en kwamen dan echt overal, van kelder tot zolders, binnen en buiten, tot de dakgoten toe. Zo stuitte ik ook op de preekstoel waarvan het houtwerk uitdroogde en ik vroeg of ik die mocht poetsen. De koster, Heimen Westerveld, of misschien zijn vrouw Suze, zeiden dat dat met vloeibare bijenwas moest. Na de preekstoel kwam het hek van de dooptuin aan de beurt, en zo werd allengs al het houtwerk in de was gezet. Steeds meer mensen van de algemene dienst van de Stichting gingen meedoen, tot aan de organist Matteo Imbrumo toe, die meehielp het koor en de misericorden te poetsen. De geur van de bijenwas deed denken aan vroeger, als het meubilair in de was werd gezet. Titia vertelde dat zij na het overlijden van haar moeder het huishouden moest doen, maar daar soms geen zin in had en dan met de spuitbus Pledge rondspoot zodat het leek of er gepoetst was. Bij al dat poetsen werd ik dan soms door bezoekers aangesproken: ze vonden het een lekkere lucht die aan vroeger deed denken.


Naast de al genoemde geuren is er in de kerk ook een specifieke, onbenoembare geur, en het maakt niet uit of het zomer of winter is en of ik op de vloer of op de zolders bezig was. Was het misschien de geur van het eeuwenoude hout, of van gedoofde kaarsen, of het stof op onbereikbare plekken wat kon dansen in het zonlicht, of konden de graven nog ruiken? Of was het iets heel anders, iets mystieks, ‘de wolk gebeden van hen die zijn voorgegaan’? Het is in ieder geval een geur die mij is bijgebleven en maakt dat dit een bijzondere plek voor mij is geworden.

Mooie momenten waren op de zondagmorgen zo rond half negen. Als ik dan de kerk in kwam en Matteo nog zat te spelen op het orgel, dan was het moeilijk om te beginnen met het klaarzetten voor de kerkdienst. Even gaan zitten, de ogen dicht en luisteren naar de muziek en de geur opsnuiven van de stille Oude Kerk. Die momenten beleef ik nu opnieuw bij het luisteren naar de audiodiensten. Ik zie in gedachten de kerk voor me en ruik die onbenoembare geur. En ik zie uit naar het moment dat ik dat weer in werkelijkheid mag meemaken, op de plek die daarvoor bedoeld is.


 

Blog van de OudeKerkgemeente: korte, persoonlijk getinte stukken over dingen buiten of binnen de gemeente die belangrijk zijn of opvallen, geschreven op eigen verantwoordelijkheid.

 

Stuur reacties of inzendingen naar de redactie van de website: Elisabeth Boiten (muskebiis@gmail.com), Peter Lowie (p.lowie@upcmail.nl), Peter Tomson (pjtomson@xs4all.nl).

deel dit:
donderdag 29 februari 2024

‘silence’ – tastbare stilte

vrijdag 12 januari 2024

‘vespers’ en andere vreemde woorden

vrijdag 21 juli 2023

Milan Kundera (1929-2023)

donderdag 8 juni 2023

de fluisterwind van Pinksteren

vrijdag 10 februari 2023

in memoriam Peter Lowie

woensdag 18 mei 2022

een vernissage

vrijdag 8 april 2022

de migranten in Calais en Duinkerke

vrijdag 10 december 2021

Oude Kerk open kerk

donderdag 1 april 2021

Heilige plaatsen

donderdag 4 maart 2021

is het echt zo moeilijk?

vrijdag 19 februari 2021

winterslaap

vrijdag 6 november 2020

elke dag zijn eigen kwaad

donderdag 10 september 2020

Godenzonen

donderdag 25 juni 2020

beeldenstorm

vrijdag 12 juni 2020

verlangen in een tijd van onthouding

donderdag 4 juni 2020

Bron van zijn die ik ontmoet

donderdag 28 mei 2020

wind in de zeilen

donderdag 21 mei 2020

zingen van de tien geboden

donderdag 7 mei 2020

zolang wij ademhalen

donderdag 30 april 2020

Dodenherdenking

vrijdag 24 april 2020

noodklokken

donderdag 16 april 2020

Vertrouwen

woensdag 8 april 2020

een kerkdienst uit een doosje

donderdag 2 april 2020

alles went

vrijdag 27 maart 2020

gezond verstand

maandag 16 maart 2020

het was raar warm…

vrijdag 28 februari 2020

stormen rond de oude kerk

zaterdag 14 december 2019

De Lofzang in een duistere grot

vrijdag 22 november 2019

Tegen het donker, laten wij zingen

vrijdag 7 juni 2019

de doop van Naomi

donderdag 9 mei 2019

venster 9: Wat er vandaag gebeurt in de Oude Kerk

donderdag 2 mei 2019

venster 8: De Oude Kerk als stadskerk met het Vater-Müllerorgel

donderdag 25 april 2019

venster 7: Mej. Bijtelaar en de scheiding van kerk en staat

donderdag 11 april 2019

venster 6: Ruimte voor nieuwe lofzang

donderdag 4 april 2019

venster 5: Ruimte voor de lofzang

donderdag 28 maart 2019

venster 4: Rondom de monstrans van de Oude Kerk

donderdag 21 maart 2019

venster 3: De katholieken na de Alteratie

donderdag 14 maart 2019

venster 2: De laatmiddeleeuwse kerk

donderdag 7 maart 2019

vensters op de Oude Kerk

vrijdag 4 januari 2019

Het verhaal van een oranje hesje

dinsdag 11 december 2018

Een veelheid van geluiden in de Oude Kerk

maandag 10 september 2018

Ons’ Lieve Heer bij de buren

woensdag 11 april 2018

de Oude Kerk als bron van stilte

donderdag 1 maart 2018

zegenrijke momenten

donderdag 15 februari 2018

geschonden hemel

dinsdag 26 december 2017

laat het bij verbeelding blijven

vrijdag 24 november 2017

memento

vrijdag 10 november 2017

de essentie van het verhaal

woensdag 18 oktober 2017

rituelen

woensdag 4 oktober 2017

noodpakket en vriendendienst

maandag 18 september 2017

Wissen

maandag 11 september 2017

Als je naar kunstenaars luistert

zaterdag 12 augustus 2017

Een vriendendienst

dinsdag 13 juni 2017

Het evangelie in één zucht

dinsdag 25 april 2017

onnozele schapen en foute herders

woensdag 12 april 2017

interpreteren

zaterdag 25 maart 2017

Waarom zou je naar de kerk gaan als je niet gelooft?

donderdag 2 maart 2017

donker en licht

zaterdag 4 februari 2017

een kerk vederlicht

donderdag 2 februari 2017

Slingeren

donderdag 2 februari 2017

Zwarte Piet in Kaapstad?

donderdag 2 februari 2017

Op weg naar Pasen

donderdag 2 februari 2017

Alleen het allerbeste is goed genoeg

donderdag 2 februari 2017

Kyrië Eleison

donderdag 2 februari 2017

Van Gogh

donderdag 2 februari 2017

Herdertjes en Eeuwigheidswaarde

donderdag 2 februari 2017

Feest op 4 september

donderdag 2 februari 2017

Dubbel zien

donderdag 2 februari 2017

Zondag na Nice

donderdag 2 februari 2017

De Verlichtingskerk

donderdag 2 februari 2017

Hoog-liturgisch

donderdag 2 februari 2017

Doodsklok

donderdag 2 februari 2017

Sonate pathétique

donderdag 2 februari 2017

Zwart-wit

donderdag 2 februari 2017

De Majesteit en Koning

donderdag 2 februari 2017

Aftrap

Als u terug wilt naar de homepagina
klikt u op de knop hiernaast.