blog
de fluisterwind van Pinksteren
door Peter Tomson
Soms ben je kwetsbaarder dan anders, soms voel je je wat ontheemd als je op reis bent. Toen we op Pinksteren kerkten in Quimperlé, voelde het als thuiskomen. Quimperlé is een lieflijk Bretons stadje, ingesloten tussen de rotshellingen op het punt waar twee rivieren uitmonden in een smalle zeearm. Tussen de twee riviermonden ligt de monumentale kerk met bijgebouwen van Sainte-Croix, ooit een Benedictijnenklooster. Een dwarsgracht tussen de twee rivieren maakte er een versterkt eiland van. Sinds de middeleeuwen was de abt in feite de feodale heerser van de stad en het omringende land. Hij sprak ook recht en kon zelfs de doodstraf toekennen. Alle macht was geconcentreerd op het eiland van de Benedictijnen. Totdat de Revolutie daar een eind aan maakte, maar daarover straks.
De kerk waar we heen op weg waren ligt in de bovenstad. Daar hadden destijds de ambachtslieden en handelaren hun bedrijven en woonde het meeste volk. Daar ligt tegenwoordig ook het voetbalveld, een beetje schuin aflopend lijkt het; beter was misschien niet mogelijk op de rotshelling. Ook de Notre Dame de l’Assomption, ‘Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming’, ligt op die helling. Ze ziet er wat misvormd uit. Er is alleen een zij-ingang, en waar de hoofdingang zou moeten zijn is nu de postbank. Je leest dat ze in de veertiende eeuw is verwoest door een machtige Bretonse edelman in zijn machtsstrijd om de Franse troon. De politiek walste gewoon over de kerk heen, en dat niet voor het laatst. De schade werd in de volgende eeuwen zo goed mogelijk hersteld.
We waren Pinkster-zaterdag al op verkenning gegaan, kijken hoe Onze Lieve Vrouw erbij ligt. Aan een plein, zo bleek; simpel, pretentieloos. We keken ook even binnen. Het hoogaltaar staat direct onder een groot glas-in-lood-raam, ongebruikelijk; het meubilair is eenvoudig. We verlangden enorm naar de eucharistieviering in deze parochiekerk. Soms voel je je wankel door wat in je leven gebeurt en smacht je naar herstel van je vertrouwen. Naar de fluisterwind van Pinksteren die zegt dat het goed is.
Het is in Frankrijk niet makkelijk om gelovig te zijn. Nadat de protestanten vanaf 1685 gewelddadig waren vervolgd door het katholieke verbond van troon en altaar, kregen de katholieken het heel moeilijk met de Revolutie van 1789. Dat laatste is heel wrang te zien in Quimperlé. Het Benedictijneneiland, symbool van de macht van troon en altaar, werd een brandpunt van volkswoede. Het klooster werd onteigend en tot gemeentehuis gebombardeerd, later tot politiebureau, wat het nog steeds is. Opnieuw symbool van politieke macht. Pijnlijk om te zien hoe het onrecht van de kerk als vanzelfsprekend kan omslaan in onrecht tegen de kerk.
De Onze Lieve Vrouwe liep helemaal vol. Behalve de hoogmis van Pinksteren was er die zondag ook doop van een paar kinderen, en bovendien vertrok de scouting er op kampeertocht. Het was een vrolijk weerzien onder parochianen, een deken kwam langs de rijen, mensen begroeten en handen schudden. De website vertelt dat de verschillende dekens, allen getrouwd, een speciale roeping hebben voor bikers, arbeiders en ander pastoraat. Er werd ingezongen onder leiding van een energieke cantrix, en een vrouwenkoor plus een paar mannen zette de zang kracht bij, wat het povere orgelspel compenseerde. Naar goede gewoonte werd er feestelijk gewierookt, prachtig tafereel in het invallende licht onder het hoge raam. De meeste misdienaren waren meisjes. De kleine kinderen gingen naar de sacristie en kwamen later heel voorzichtig teruggelopen met ieder een brandend waxinelichtje – ontroerend gebaar dat uitmondde in een rij vrolijke lichtjes langs de randen van het hoofdaltaar.
Wat een verademing om te voelen dat de kerk uit de verstikkende omstrengeling van de politiek tevoorschijn kan komen als een ware kerk voor de mensen. Alsof je een vleug voelt van de Pinksterwind. En dat je aan de onopgesmukte hartelijkheid van de mensen praktisch kon voelen dat het goed is. Na de zegen ging iedereen naar buiten. Dankzij de vrijgevige doopouders werd het alsnog een Pinksterfeest waarop de mensen zich tegoed deden aan de zoete wijn.
Blog van de OudeKerkgemeente: korte, persoonlijk getinte stukken over dingen buiten of binnen de gemeente die belangrijk zijn of opvallen, geschreven op eigen verantwoordelijkheid.
Stuur reacties of inzendingen naar de redactie van de website: Elisabeth Boiten (muskebiis@gmail.com) en Peter Tomson (pjtomson@xs4all.nl).
‘silence’ – tastbare stilte
‘vespers’ en andere vreemde woorden
Milan Kundera (1929-2023)
in memoriam Peter Lowie
een vernissage
de migranten in Calais en Duinkerke
Oude Kerk open kerk
Heilige plaatsen
is het echt zo moeilijk?
winterslaap
elke dag zijn eigen kwaad
Godenzonen
beeldenstorm
verlangen in een tijd van onthouding
Bron van zijn die ik ontmoet
wind in de zeilen
zingen van de tien geboden
vertrouwde geuren
zolang wij ademhalen
Dodenherdenking
noodklokken
Vertrouwen
een kerkdienst uit een doosje
alles went
gezond verstand
het was raar warm…
stormen rond de oude kerk
De Lofzang in een duistere grot
Tegen het donker, laten wij zingen
de doop van Naomi
venster 9: Wat er vandaag gebeurt in de Oude Kerk
venster 8: De Oude Kerk als stadskerk met het Vater-Müllerorgel
venster 7: Mej. Bijtelaar en de scheiding van kerk en staat
venster 6: Ruimte voor nieuwe lofzang
venster 5: Ruimte voor de lofzang
venster 4: Rondom de monstrans van de Oude Kerk
venster 3: De katholieken na de Alteratie
venster 2: De laatmiddeleeuwse kerk
vensters op de Oude Kerk
Het verhaal van een oranje hesje
Een veelheid van geluiden in de Oude Kerk
Ons’ Lieve Heer bij de buren
de Oude Kerk als bron van stilte
zegenrijke momenten
geschonden hemel
laat het bij verbeelding blijven
memento
de essentie van het verhaal
rituelen
noodpakket en vriendendienst
Wissen
Als je naar kunstenaars luistert
Een vriendendienst
Het evangelie in één zucht
onnozele schapen en foute herders
interpreteren
Waarom zou je naar de kerk gaan als je niet gelooft?
donker en licht
een kerk vederlicht
Slingeren
Zwarte Piet in Kaapstad?
Op weg naar Pasen
Alleen het allerbeste is goed genoeg
Kyrië Eleison
Van Gogh
Herdertjes en Eeuwigheidswaarde
Feest op 4 september
Dubbel zien
Zondag na Nice
De Verlichtingskerk
Hoog-liturgisch
Doodsklok
Sonate pathétique
Zwart-wit
De Majesteit en Koning
Aftrap
klikt u op de knop hiernaast.