blog
Slingeren
door Els van Swol (12 januari 2017)
De tentoonstelling Manic / Love is nog maar net open (vanaf 27 november), of hij belandde al in diverse Top-10 lijstjes van 2016. Het is voor het eerst dat een overzicht wordt getoond van het werk van de Amerikaanse kunstenaar Jordan Wolfson (1980), hier, in het Amsterdamse Stedelijk Museum (nog t/m 29 januari 2017).
Het meest in het oog springende kunstwerk is Colored Sculpture. Een jongetje met sproetjes, rood haar in een fel gekleurd pakje en met af en toe naar de bezoekers knipperende blauwe ogen hangt aan zware kettingen in een stalen raamwerk dat een hele bovenzaal in beslag neemt. Zijn ledematen bestaan uit losse delen en lijken zo op een geraamte. De suppoost, die op een bankje aan de zijkant zit, heeft oorbeschermers op. Het is niet alleen heftig om te horen, die kettingen die op z’n tijd op de grond vallen, maar ook om te zien. Het jongetje wordt, computergestuurd, aan de kettingen omhoog gehesen en valt met denderend geraas keihard op de grond. Vaak op zijn hoofd.
Het is gewelddadig, en het roept het beeld op van wat ik een dag later in een televisiedocumentaire over de apostel Paulus hoor: Paulus werd volgens de overlevering onthoofd, en zijn hoofd stuiterde nog drie keer op de grond. Op die plaats schijnen bronnen omhoog te zijn gekomen en is later – hoe kan het ook anders – een kerk verrezen. Het roept ook videobeelden op van door IS onthoofde niet-moslims. En een gedicht komt boven van blanken die in Zuid-Afrika met het hoofd van een zwarte medeburger voetballen. Ik kan het niet lang aanzien en loop weg naar de volgende zaal.
In die belendende zaal is de video The Crisis te zien waarop Wolfson opgewonden door de kathedraal van Reims wandelt en ons fluisterend toespreekt. De kerk heeft meer kunstenaars geïnspireerd. De componist Louis Andriessen bijvoorbeeld, voor zijn theaterstuk De Materie. Ik was bij de première ervan en zat bijna vooraan. Wat me onder meer bij is gebleven, is de enorme slagkracht van het slagwerk, – net zo oorverdovend als de kettingen bij Wolfson.
Maar er zat ook een andere kant aan de muziek: de liefde die Andriessen betoonde aan Hadewijch, de mystica uit de Lage Landen. Een mystieke kant die hij ook in andere composities laat zien; ik denk dat hij prachtige kerkmuziek zou kunnen schrijven, als het hem ooit zou worden gevraagd. Zoals een oud-collega hem eens verzocht een stuk voor hem te componeren. Wat hij ook prompt heeft gedaan.
Kunstcriticus Hans den Hartog Jager heeft in een recensie in NRC Handelsblad (1 december jl.) geschreven over de andere kant die ook het werk van Jordan Wolfson heeft; de titel van dit eerste van een tweeluik dat het Stedelijk toont heet niet voor niets Manic / Love; het tweede deel heet Truth / Love en zal te zien zijn vanaf 18 februari t/m 23 april a.s..
Den Hartog Jager heeft het over ‘de kettingen [die] gracieuze patronen vormen’ en over heen en weer geslingerd worden ‘tussen vernietiging en scheppen, illusie en geloof, empathie en afstand (hij kijkt godvergeten grimmig) – net als wij allemaal.’
In de laatste zaal van deze tentoonstelling valt de video Raspberry Poser te zien. Om de zaal in te mogen, moet je eerst je schoenen uitdoen, als ging je een moskee binnen.
Dit doet me denken aan de soms wel eens gebezigde opvatting dat het bezoeken van een tentoonstelling, of een (zondagochtend)concert, het bezoek aan een gebedshuis in algemene zin heeft vervangen. Ik denk het overigens niet; vullen ze elkaar niet gewoon aan? Of dat waar is, is iets dat we in de Oude Kerk kunnen oefenen, wanneer we op zondag na de dienst worden rondgeleid of van gedachten kunnen wisselen bij kunst die er een paar keer per jaar tentoon wordt gesteld, heen en weer geslingerd tussen ‘illusie en geloof.’
Blog van de OudeKerkgemeente: korte, persoonlijk getinte stukken over dingen buiten of binnen de gemeente die belangrijk zijn of opvallen, geschreven op eigen verantwoordelijkheid.
Wil je reageren, meeschrijven, of meer weten over de blog, neem dan contact op met Elisabeth Boiten (muskebiis@gmail.com) of Peter Tomson (pjtomson@xs4all.nl) van de redactie.
‘silence’ – tastbare stilte
‘vespers’ en andere vreemde woorden
Milan Kundera (1929-2023)
de fluisterwind van Pinksteren
in memoriam Peter Lowie
een vernissage
de migranten in Calais en Duinkerke
Oude Kerk open kerk
Heilige plaatsen
is het echt zo moeilijk?
winterslaap
elke dag zijn eigen kwaad
Godenzonen
beeldenstorm
verlangen in een tijd van onthouding
Bron van zijn die ik ontmoet
wind in de zeilen
zingen van de tien geboden
vertrouwde geuren
zolang wij ademhalen
Dodenherdenking
noodklokken
Vertrouwen
een kerkdienst uit een doosje
alles went
gezond verstand
het was raar warm…
stormen rond de oude kerk
De Lofzang in een duistere grot
Tegen het donker, laten wij zingen
de doop van Naomi
venster 9: Wat er vandaag gebeurt in de Oude Kerk
venster 8: De Oude Kerk als stadskerk met het Vater-Müllerorgel
venster 7: Mej. Bijtelaar en de scheiding van kerk en staat
venster 6: Ruimte voor nieuwe lofzang
venster 5: Ruimte voor de lofzang
venster 4: Rondom de monstrans van de Oude Kerk
venster 3: De katholieken na de Alteratie
venster 2: De laatmiddeleeuwse kerk
vensters op de Oude Kerk
Het verhaal van een oranje hesje
Een veelheid van geluiden in de Oude Kerk
Ons’ Lieve Heer bij de buren
de Oude Kerk als bron van stilte
zegenrijke momenten
geschonden hemel
laat het bij verbeelding blijven
memento
de essentie van het verhaal
rituelen
noodpakket en vriendendienst
Wissen
Als je naar kunstenaars luistert
Een vriendendienst
Het evangelie in één zucht
onnozele schapen en foute herders
interpreteren
Waarom zou je naar de kerk gaan als je niet gelooft?
donker en licht
een kerk vederlicht
Zwarte Piet in Kaapstad?
Op weg naar Pasen
Alleen het allerbeste is goed genoeg
Kyrië Eleison
Van Gogh
Herdertjes en Eeuwigheidswaarde
Feest op 4 september
Dubbel zien
Zondag na Nice
De Verlichtingskerk
Hoog-liturgisch
Doodsklok
Sonate pathétique
Zwart-wit
De Majesteit en Koning
Aftrap
klikt u op de knop hiernaast.