beeldenstorm

door Hans Firet

Elke zondagochtend word ik in onze kerk weer getroffen door die tekst op het hek van het hoogkoor: ‘t Misbruyck in Godes Kerck allengskens ingebracht is hier weer afgedaen in ‘t jaer seventich acht XV c.’ Nou ja, elke zondag toen de tekst nog niet werd verborgen door zandzakken en we nog niets wisten van corona. Vooral die stelligheid treft me: in alle voorgaande eeuwen heeft men het fout gedaan, maar nu weten we precies hoe het zit. Onze calvinistische voorouders deden niet aan twijfel: we kunnen alleen maar verder als we alles wat herinnert aan vroegere denkbeelden weghalen.

In Nederland klinkt de roep om beelden van zeehelden weg te halen. Want waren onze zeehelden wel zo heldhaftig? Moeten we die wel eren met standbeelden? Piet Hein zijn naam was klein en zijn daden waren groot, Michiel de Ruyter stond in z’n blauw geruite kiel te draaien aan het wiel. Sommige zeehelden zijn al eeuwenlang populair. Maar hoe zat het bijvoorbeeld met Jan Pieterszoon Coen?

Het beeld van Coen staat in zijn geboortestad Hoorn. In 1884 werd het idee geboren om daar een standbeeld op te richten, maar dat ging niet zonder slag of stoot. Er waren tegenstanders die wezen op zijn wandaden (ook toen al), maar ook waren er mensen die het gewoonweg te duur vonden. Toch is het beeld er gekomen, onder druk van de regering en de minister van Koloniën. Uiteindelijk werd het beeld in 1893 feestelijk onthuld. Het beeld van Jan Pieterszoon Coen blijkt dus eigenlijk vooral een politiek statement te zijn. In de negentiende eeuw was de nog tamelijk nieuwe eenheidsstaat Nederland op zoek naar een identiteit en een vaderlandse geschiedenis. En daarbij hoorden ook kolonies.

Racisme is een kwaad dat ook in Nederland nog steeds woedt. De verschijningsvormen zijn hier anders dan in de Verenigde Staten, maar dat betekent niet dat het er niet is. Witte Nederlanders proberen graag het onderwerp een andere kant uit te duwen. Het gaat over racisme, maar voor je het weet heeft iedereen het over een burgemeester die een demonstratie uit de hand laat lopen. Racisme gaat niet weg zolang we niet willen beseffen dat er in Nederland sprake is van een wit privilege. Dat mensen met een andere huidskleur altijd meer moeten doen om zich te bewijzen. En zich altijd moeten aanpassen aan ‘onze’ cultuur. Terwijl iedereen die in ons land woont ook deel uitmaakt van die cultuur.

Ons land is niet meer een land met één homogene bevolking. Dat is het trouwens nooit geweest. Dat bewijst die spreuk boven ons koorhek wel. De strijd tussen katholieken en protestanten was fel en katholieken zijn tot ver in de negentiende eeuw tweederangsburgers gebleven.

Blog van de OudeKerkgemeente: korte, persoonlijk getinte stukken over dingen buiten of binnen de gemeente die belangrijk zijn of opvallen, geschreven op eigen verantwoordelijkheid.