Aswoensdag

Aswoensdagviering: Archaïsche riten tegen het ‘dikke ik’

Woensdag 2 maart is Aswoensdag, het begin van de 40-dagen-tijd op weg naar Pasen. Een  wending in de tijd, de kleur wisselt van het frisse groen naar het ingetogen paars. In de traditie van de kerk zijn de 40 dagen een tijd van inkeer en vasten. Ook in de Oude kerk vieren we Aswoensdag. De lezingen zetten de toon: ‘Laat u met God verzoenen’ (2 Korintiërs 5:20). Het evangelie (Matteüs 6:1-6 en 16-18) waarschuwt tegen opzichtig vasten, Christus vraagt een bekering van het hart: ‘Niet je kleren moet je scheuren, maar je hart’ (Joël 2:13).
In de middeleeuwen werden in Gallië de officiële boetelingen aan het begin van de vasten de kerk uitgestuurd, zoals Adam en Eva uit het paradijs verdreven werden. Daarbij kregen zij een boetekleed aan en werden met as bestrooid. Het herinnert aan de aangrijpende woorden van de Eeuwige waarmee hij de mens uit het paradijs verdrijft: ‘Vervloekt is de akker om wat jij hebt gedaan,/ zwoegen zul je om ervan te eten, je hele leven lang./ Dorens en distels zullen er groeien,/ toch moet je van zijn gewassen leven./ Zweten zul je voor je brood,/ totdat je terugkeert tot de aarde, waaruit je bent genomen:/ stof ben je, tot stof keer je terug’ (Gen.3:17-19). De rite met de as handhaafde zich op de Aswoensdag en werd algemeen gebruik in de kerk.

Aswoensdag is het begin van de Veertigdagentijd en dat werpt de vraag op hoe we het vasten ook in deze tijd vorm kunnen geven. Vasten heeft twee kanten, het gaat om onthouding en inkeer. Enerzijds is het afzien van bepaalde genietingen zoals op het gebied van eten en drinken, of het gebruik ervan te matigen. Enkele voorbeelden: geen alcohol, geen vlees, geen snoep, geen social media, geen vergaderingen, geen TV, etc. Het is een keuze die direct ingrijpt in je persoonlijke leven en die daarom voor ieder weer anders zal uitvallen. En als dat betekent dat je niet ‘letterlijk’ vast maar er wel serieus over nadenkt, is het ook al goed.
Anderzijds is vasten positief: je kunt meer omkijken naar je medemens, een deel van je tijd geven aan een goed doel, meer ruimte maken voor meditatie en lezen in de bijbel. En deze zaken doe je met als doel, te groeien in je toewijding aan God, de mensen om je heen, de schepping, maar ook jezelf. Om ruim baan te maken voor het rijk van God, juist in deze Veertigdagentijd. Je kunt bijvoorbeeld geven en actief meewerken aan de vastenactie, je kunt een dagelijks leesrooster aanhouden – er zijn vele mogelijkheden. Let op nadere berichtgeving, we zijn van plan allerlei ideeën te vermelden!