In de Veertigdagentijd 2025 zal onze huisorganist Matthias Havinga elke week dat hij present is een koraalbewerking van Johannes Brahms (1833-1897) spelen.

“Brahms staat bepaald niet bekend om zijn orgelmuziek, maar op een aantal momenten in zijn leven was hij daar wel mee bezig en heeft hij waardevolle bijdragen aan het repertoire geleverd. Zijn hele leven lang was hij bovendien met Bach bezig, hij analyseerde zijn werken en was geabonneerd op de nieuwe uitgaven van zijn werk – het onderzoek naar Bach begon in die tijd echt goed op gang te komen. Tegen het einde van zijn leven was Brahms een uitermate somber, zelfs depressief gestemde man die erg bezig was met de dood, onder meer door het overlijden van talloze vrienden. Vooral de dood van Clara Schumann, met wie hij een uiterst betekenisvolle, decennialange vriendschap onderhield, was een enorme klap. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat de meeste koralen die hij koos, verband houden met lijden, dood, de verlossing die de dood ook kan zijn, en het leven na de dood.

Alle koralen zijn Luthers en hem ongetwijfeld mede bekend door de muziek van J.S.Bach. De bewerkingen zijn sterk contrapuntisch met veel polyfone imitatie, wat in Brahms’ tijd behoorlijk archaïsch was, zelfs voor iemand als hij die sowieso al bekend stond om zijn sterk classicistische inslag. Ze missen bovendien iedere frivoliteit of virtuositeit, kortom, Brahms heeft geprobeerd louter de kern van de zaak uit te drukken, wat tot bijzonder introspectieve muziek leidt.

Elke week zal ik één of meer van deze 11 koraalvoorspelen spelen –  het lukt net niet om ze allemaal te laten passeren – en daarbij het eerste vers afdrukken zodat Brahms’ omgang met deze levensvragen in de 40dagentijd met ons mee zal reizen.”