In mijn Amsterdamse familie gelooft niemand meer in god

IN MIJN AMSTERDAMSE FAMILIE GELOOFT NIEMAND MEER IN GOD

door Frank van der Schaar

In mijn familie gelooft er niemand meer in God en dit van beide kanten. Voor al zeker drie generaties. Kerkbezoek was dus ook niet aan de orde. Niet dat er naar mijn weten vervelende toestanden zijn geweest die het geloof en kerkbezoek nadelig hebben beïnvloed, het kwam er op een gegeven moment niet meer van. Te druk met andere zaken, vrees ik.

Toch was het niet altijd zo. Kerkbezoek, doop het zat er allemaal in. Dankzij het onvolprezen Stadsarchief van Amsterdam bleek dat ze van mijn vaders kant al vanaf de 17e eeuw naar de Noorderkerk gingen en van mijn moeders kant naar de Westerkerk (die waren iets chiquer). Hele pagina’s met doop en kerkelijke ondertrouw vullen de aloude kerkboeken in het archief en daar zijn wij als ‘echte’ Amsterdammers behoorlijk trots op.

In de vroege 17e eeuw was er al waarschijnlijk een zijtak van de familie die naar de Oude Kerk ging, deze tak gebruikte niet meer het tussenvoegsel ‘van der’. Te veel gedoe vermoed ik. In de Oude Kerk ontdekte ik een grafsteen van een van die voorvaders. En dat ontroerde mij.

Het was na een kerkdienst met zanger en cabaretier Jan Beuving, waar ik als fan op afgekomen was. Ik ken zijn repertoire en veelzijdigheid, maar was niet op de hoogte van zijn kerkelijke besognes. Dankzij mijn werk had ik al eerder een kerkdienst bijgewoond in de Oude Kerk. Ook toen kon ik mij als niet-gelovige niet aan de indruk onttrekken dat een kerkdienst en bezoek in een belangrijke traditie staan.

Tijdens de dienst met Jan Beuving fantaseerde ik hoe mijn voorouders op de zondagochtend hun familie, vrienden en kennissen ontmoetten en zij energie opdeden voor de week die ging komen. Misschien vonden ze ook wel steun en solidariteit. Natuurlijk hielp het prachtige interieur van de Oude Kerk en de fantastische zang van de Sweelinck Cantorij mij om mijn zondagochtendmijmeringen vorm te geven.

Het was goed gevuld die zondagochtend in maart; er waren meer ‘Jan Beuvingfans’ op de been. Samen met pianist Tom Dicke bracht hij drie toepasselijke liederen. Bij het laatste lied, een ode aan Aleksey Navalny verwerkt met het onvermogen van de mens om daadwerkelijk stappen te nemen, dirigeerde Dicke op een gegeven moment de Sweelinck Cantorij. Het koor improviseerde op de klanken van het lied en er ontstond een magische sfeer (mag je überhaupt het woord ‘magisch’ hanteren in kerkelijk verband of moet je dan ‘hemels’ schrijven?). Ik wilde bijna luid gaan klappen, maar realiseerde mij op tijd dat dit ongebruikelijk is in een kerkdienst.

Het viel mij die ochtend op dat te midden van de hectische en over-gecommercialiseerde sfeer van de Wallen, er in de Oude Kerk een weldadige stemming heerste. Lopend langs caféterrassen vol schreeuwende en drinkende toeristen, ging ik een drempel over naar een plek met aardige en leuke mensen, kerkgangers die mij welkom heetten. Binnen en buiten in schril contrast van elkaar.

Hoezeer ik mij ook verbeeld dat ik een solitair persoon ben, wars van religie, werd ik echt gegrepen die ochtend. Op een willekeurige zondagochtend even deel uitmaken van deze wereld, naar verhalen luisteren en meedoen aan rituelen waarin je misschien niet in gelooft, maar die je wel inspireren. Ik gun het iedere Amsterdammer.

Blog van de OudeKerkgemeente: korte, persoonlijk getinte stukken over dingen buiten of binnen de gemeente die belangrijk zijn of opvallen, geschreven op eigen verantwoordelijkheid.

Stuur reacties of inzendingen naar de blog-redactie: Elisabeth Boiten (muskebiis@gmail.com), of Peter Tomson (pjtomson@xs4all.nl).